كتاب حاضر، مجموعه‌اي از چهار پژوهش در حوزة فرهنگ است كه از ديدگاهي جامعه‌شناختي مورد بررسي قرار گرفته است. در پژوهش، نخست تحول نام‌گذاري كودكان تهراني بين سال‌هاي 1345 تا 1375 بررسي شده است. در پژوهش ديگر تحول نام‌گذاري كودكان در ميان چهار گروه قومي ايران ـ بلوچ، تركمن، كرد، عرب ـ تحليل شده است. پژوهش بعدي به موضوع نوقلمان و فرار مغزها اختصاص دارد و پژوهش پاياني با عنوان «تيپولوژي نوقلمان»، وضعيت افرادي را كه براي نخستين‌بار اقدام به انتشار كتاب كرده‌اند، بررسي مي‌كند. هدف از اين پژوهش ارتقاي دانش اجتماعي در زمينة كتاب و نويسندگي و نيز معرفي سياست‌هايي در جهت بهبود وضع نويسندگي و خلاقيت ادبي و علمي ذكر شده است. در پايان كتاب، نماية موضوعي به ترتيب حروف الفبا ضميمه شده است.