از ابتداي نيمه‌ي دوم قرن اول هجري كه خلافت اسلامي به طور آشكار با پيرايه‌هاي سلطنت آميخته شد و امامت اسلامي به خلافت تبديل شد، اهل بيت (ع) مبارزه‌ي سياسي خويش را با هدف تبيين و تفسير واقعي دين، تشكيل حكومت علوي و تاسيس نظام عادلانه‌ي اسلامي آغاز كردند. از زمان امام حسين (ع) و واقعه‌ي كربلا تا دوران ولايت‌عهدي امام رضا (ع)، جريان وابسته به امامان اهل بيت (ع) ـ شيعيان ـ همواره بزرگ‌ترين و خطرناك‌ترين دشمن خلافت به شمار مي‌آمد. وقتي مامون به سال 198 هجري به خلافت رسيد، يكي از اولين تدابيرش حل مساله‌ي علويان و مبارزات آنان بود. او مي‌ديد كه حشمت و سطوت هاروني حتي با به بند كشيدن طولاني و بالاخره مسموم كردن امام هفتم در زندان هم نتوانست مانع شورش‌ها و مبارزات سياسي، نظامي، تبليغاتي و فكري شيعيان شود. او با راهنمايي وزير خويش، امام رضا (ع) را از مدينه به خراسان دعوت كرده و اجبارا وليعهدي را به ايشان داد. پس از آن، مناظرات امام رضا (ع) در جمع علما و در محضر مامون با استدلال‌هاي قوي و بيان مهم‌ترين مسائل عقيدتي و فقهي شيعي، باعث شد، جنبش شيعيان موفق‌تر از قبل باشد. نگارنده در كتاب حاضر با بيان فشرده‌اي از زندگاني امام رضا (ع)، به بررسي واقعه‌ي تاريخي ولايت‌عهدي ايشان و فعاليت‌هاي شيعيان در آن دوره مي‌پردازد.