كورش كبير، موسس سلسله‌ي هخامنشي در 550 ق . م، يكي از معدود سرداران و پادشاهان عصر باستان است كه تاريخ از او به نيكي ياد مي‌كند. در كتاب حاضر نيز زندگي و اقدامات اين پادشاه ايراني بررسي مي‌شود. كورش حكومت پارس‌ها را از يك حكومت محلي در جنوب ايران به يكي از بزرگ‌ترين امپراتوري‌هاي عصر باستان تبديل كرد و با احترام به مغلوبين و باورها و عقايد آن‌ها، در آن عصر كه قتل‌عام انسان‌ها و سوزاندن شهرها افتخار محسوب مي‌شد، شهريار عادل و درست‌كار لقب گرفت. كتاب با افسانه‌ي زايش كورش و بزرگ شدنش نزد زن و مرد چوپاني در فارس آغاز مي‌شود و سپس با آغاز قدرت‌گيري سردار پارسي ادامه مي‌يابد كه با تصرف سرزمين ماد مصادف مي‌شود. كورش بيش‌تر پادشاهان مغلوب از جمله آستياگ، پادشاه ماد را نمي‌كشد بلكه با احترام با آن‌ها برخورد مي‌كند و حتي فردي چون كرزوس، پادشاه ليدي، مشاور كورش نيز مي‌شود. جنگ با ليدي و تصرف سارد در آسياي صغير، هم‌چنين بابل، كه عروس شهرهاي باستان بود، و آزادي بخشيدن به يهوديان به اسارت درآمده در بابل كه با دادن پولي براي بازسازي معبدشان در اورشليم از طرف كورش همراه است از ديگر مطالب كتاب به شمار مي‌رود. پرداختن به پايتخت‌هاي كورش به ويژه پاسارگاد و هگمتانه (همدان) و لشكركشي به شمال شرقي ايران براي دفاع از حملات سكاهاي بيابان‌گرد كه براي غارت به مرزهاي ايران مي‌تاختند مطالب پاياني كتاب را تشكيل مي‌دهد. كوروش در جنگ با همين اقوام (ماساژت‌ها) كشته شد و جسدش در پاسارگاد مدفون گرديد.