در دفتر پنجم از جلد ششم اين مجموعه به مبارزه‌ي "مهرداد" از سرداران ميهن‌پرستي كه به خطر مقدونيان براي استقلال و حاكميت آسيا پي برده بود ـ در مقابل يونانيان و رومي‌ها كه جايشان را گرفته بودند، نيز توطئه‌ي قتل وي توسط رومي‌ها اشاره گرديده است. با مرگ "مهرداد"، روح مقاومت در برابر بيگانگان و سلطه‌جويان در مردم تقويت گرديد و به شكل مبارزه‌اي درآمد كه چند قرن تا پايان پادشاهي ساسانيان ادامه يافت. در همين دوره است كه "سكايان" وارد صحنه شدند و با تحريك روم با "مهرداد" جنگيدند و او را شكست دادند. اين دفتر عمدتا به بررسي ماهيت روابط مردم و پادشاهان ايران، اختصاص يافته است.