تبيين بنيادي «نظام فلسفي شيخ اشراق» است. جلد حاضر به خاستگاه پيدايش حكمت اشراق، تحليل كلي از سير تاريخي اين مكتب فلسفي و نيز ديدگاه‌هاي كلي ديگر سهروردي، كه در نظام اشراقي مطرح نمي‌شود، مانند اصالت وجود و ماهيت، تشكيك در ماهيات، تشخص، معقولات ثانيه و طبيعيات مي‌پردازد. در آغاز اين جلد، تحليل تاريخي از سير پيدايش و خاستگاه‌هاي حكمت اشراق و نيز شخصيت‌هاي علمي و رفتاري سهروردي و زمينه‌هاي فكري او بيان شده تا خواننده با ريشه‌هاي اين تحول و اين مكتب فكري آشنا شود. بدين‌منظور در تمام موارد، پس از گزارش، تحليل و تبيين ديدگاه سهرودي، متون اصلي خود او به همراه ترجمه نيز آورده شده است.