در این که از چه زمانی استدلال عقلی را در اصول عقاید اسلامی کلام نامیده‌اند به تحقیق نمی‌توان تاریخی را معین نمود. همین قدر معلوم است که از قرن دوم هجری فقهای بزرگ برای اثبات اصول عقاید (توحید، نبوت، معاد و در مورد شیعیان با اضافه شدن عدل و امامت) از این روش استفاده می‌کردند و در قرن چهارم آن را کلام نامیدند که مشهورترین آنان ابوالحسن علی بن اسماعیل اشعری است. در این کتاب، از زمان پیدایش علم کلام، علّت پیدایش آن، موضوع علم کلام، فرقه‌های مختلف کلامی و شیوه‌های آنها در این زمینه، نظرات کلامیون مختلف و... سخن می‌رود. هم‌چنین ۳۴ نفر از متکلمان امامیه معرفی شده و مختصری از اندیشه‌های آن‌ها بیان می‌شود.