امروز، حتي داستان‌نويسان افغانستان نيز از روند شكل‌گيري و سير تحول داستاننويسي افغانستان بي‌اطلاع‌اند. مقالات بسيار معدودي در اين زمينه نگاشته شده كه فقط نامي از برخي نويسندگان در آنها ديده مي‌شود و تا به حال هيچ‌كس به درستي و به صورت كامل به جريان داستاننويسي افغانستان نپرداخته است. كتاب‌ها و مقاله‌هاي اندكي كه نوشته شده‌اند، بيش‌تر با نگاهي تاريخي به داستاننويسي افغانستان پرداخته‌اند و كم‌تر مقاله‌اي است كه به نقد و تحليل سير تحول داستاننويسي در افغانستان پرداخته باشد. از اين رو نگارنده در اين مجموعه ضمن بيان تاريخ ادبيات و داستاننويسي افغانستان به نقد و تحليل ساختاري داستاننويسي در اين كشور در شش دوره تحت اين عناوين پرداخته است: (1298 تا 1308 خورشيدي): آغازين جوشش‌ها؛ (1308 تا 1328): سياه مشق‌ها؛ (1328 تا 1342): جست و جو و كاوش؛ (1342 تا 1357): رئاليسم يا رشد شكوفايي؛ (1357 تا 1371): داستانهاي سرخ با رئاليسم سوسياليستي؛ (1371 تا 1384): داستاننويسي در مهاجرت كه به دو بخش (1371 تا 1384): داستاننويسي مهاجران در پاكستان و ديگر كشورها و (1371 تا 1384): داستاننويسي مهاجران در ايران تقسيم مي‌شود. كتاب حاضر جلد نخست از اين مجموعه است و تا پايان دورة چهارم را دربرمي‌گيرد.