آغاز جنگ جهاني اول و پيامدهاي آن را مي‌توان مهم‌ترين رويداد سياسي آغاز قرن بيستم ناميد. آتش جنگ در ابتدا ميان دول اروپايي شعله‌ور شد اما منحصر به اين کشورها نماند. لزوم دست‌يابي به انرژي و سوخت و يافتن متحدي در نواحي استراتژيك براي ضربه زدن به منافع رقيب، دولت‌هاي درگير جنگ را متوجۀ منطقۀ خاورميانه ساخت. در اين ميان ايران به دليل موقعيت ژئوپليتيكي و ذخاير عظيم نفتي با وجود اعلام بي‌طرفي، به ميدان مبارزه كشانده شد، يا به عبارت صحيح‌تر ميدان نبرد قدرتهاي بزرگ هم‌چون انگليس، آلمان و روسيه قرار گرفت. فقدان حكومت مركزي نيرومند و اوضاع آشفتۀ اقتصادي كشور امكان ورود نيروهاي خارجي و دخالت و تهاجم آنها را بيش از پيش فراهم نمود. اوضاع داخلي ايران در اين سال‌ها به شدت مشوش بود و مقاومت‌هاي محلي در گيلان، آذربايجان و خراسان در مقابل نيروهاي بيگانه و براي حفظ استقلال كشور سودي نبخشيد. ادامۀ جريانات و مداخله كشورهاي قدرتمند سرانجام به انحلال سلطنت قاجار و روي كار آمدن رضاشاه منجر شد. مجموعۀ حاضر حاوي هشت مقاله از هشت محقق برجستۀ تاريخ درخصوص موضوعات مربوط به ايران و جنگ جهانی اول تحت اين عناوين است: «جنگ جهاني اول رقابت قدرتهاي بزرگ و شكل‌گيري جامعۀ سياسي در ايران/ تورج اتابكي»، «دولت موقت ايران/ منصوره اتحاديه»، «پيش به سوي شرق: فعاليت‌هاي دستگاه اطلاعاتي عثماني در ايران/ تورج اتابكي»، «ملي‌گرايي ايراني و ژاندارمري دولتي/ استفاني كرونين»، «اسماعيل آقا سيمكو: جنگ سالار كرد در مرز تركيه و ايران در اوايل قرن بيستم/ مارتين فان بروئينسن»، «روايت احمد كسروي از قيام شيخ محمد خياباني/ محمدعلي همايون كاتوزيان»، «پان تركيسم و ملي‌گرايي ايراني/ تورج اتابكي» و «شوراي تبليغات بين‌المللي و تاسيس حزب كمونيست ايران/ اوليور باست».