fiogf49gjkf0d
ساختار اجتماعي جامعۀ ايران در چند سدۀ اخير به گونهاي بوده است كه هريك از علماي شيعه از استقلال عمل برخوردار بودهاند؛ چرا كه آنان به طور مستقل و بدون نياز به مجوز دولتي نسبت به تحرير و ثبت اسناد، قلم برميداشتهاند. اين در حالي است كه در كشورهايي همانند عثماني، سوريه و مصر، حكومت، نظام نگارش و ثبت اسناد را در دست داشته است. با وجود اين، در ايران نيز از زمان مشخصي توجه به "ثبت اسناد" و لزوم استفاده از "كتابچۀ شرعيات" در نزد مجتهدان مورد اهتمام قرار گرفت؛ به طوري كه در نخستين دهۀ سال 1300 هـ . ق اكثر علماي پايتخت كتابچهاي بدين منظور داشتند. كتاب حاضر، گزيدۀ يكي از كتابچههاي محكمۀ آقا سيد صادق طباطبايي، مجتهد بزرگ عصر ناصري، مربوط به حد فاصل سالهاي 1284 و 1285 هـ . ق است كه از نظر تحقيقات ايرانشناسي و مطالعات اجتماعي ـ اقتصادي، با توجه به اصالت، قدمت و تنوع اسناد، ميتواند مورد استفادۀ اهل تحقيق و تتبع، و علاقهمندان پژوهش در زمينۀ دورۀ قاجار قرار گيرد.