fiogf49gjkf0d
اين كتاب حاوي سفرنامه‌ي كلنل چارلز ادوارد استوارت (1904-1836 م) انگليسي است كه در زمان حمله‌ي روس‌ها به خانات آسياي ميانه به شمال خراسان سفر كرد. كلنل استوارت از صاحب‌منصبان ارشد و با استعداد قشون انگليسي در هندوستان بود و سابقه‌ي شركت در جنگ‌هاي معروف هندوستان را نيز داشت. دولت بريتانيا در رقابت با روس‌ها و پس از لشكركشي روس‌ها به ماورالنهر باستان و آسياي ميانه، ماموران مختلفي را با عناوين گوناگون به نواحي شمال شرقي ايران اعزام كرد كه كلنل استيوارت يكي از آن‌هاست. استوارت با لباس مبدل و به طور ناشناس و با نام مستعار "خواج ابراهيم ارمني" از طريق اصفهان و نائين و اردكان عازم جنوب خراسان شد. وي پس از انجام ماموريت‌هاي محوله در درگز و نواحي آخال‌تكه به انگلستان بازگشت و در انجمن جغرافيايي سلطنتي درباره‌ي تركمن‌هاي تلكه و اوضاع مرو، درگز، سرحدات افغانستان و كوير لوت سخنراني‌هاي مفصلي كرد. هم‌چنين يادداشت‌هاي وي كه حاوي نكات مهمي از لحاظ رقابت و كشمكش شديد روسيه و انگليس و در ضمن غفلت و تسامح مقامات ايراني است، در آغاز به صورت گزارشي مفصل و سپس به صورت كتابي مستقل چاپ گرديد. اين كتاب در زمان ناصرالدين شاه قاجار توسط علي، مترجم دارالترجمه‌ي همايوني، به فارسي ترجمه گرديد.