مجموعه‏اي از تحليلها و مقالات تحقيقي است كه پيرامون مناسبات و روابط ايران و اسلام نگارش يافته است. محققان اين مقالات كوشش كرده‏اند با بررسي تاريخ قرون اوليه اسلام از زمينه‏هاي ورود اسلام به ايران و واكنش مردم ايران نسبت به اين دين الهي بحث كنند و علل و عوامل اين واكنش را بررسي نمايند. در اين‏باره از هويت ايرانيان و مشتركات آن با فرهنگ تشيع هم سخن رفته و دلايل گرايش به تشيع تبيين شده است. برخي از موضوعات اين جلد از همايش تعامل اسلام و ايران كه در سال 1381 در مشهد برگزار گرديده عبارت است از: اسلام و استعلاي هنري ايران، هويت ملي ايران، مهدويت در تشيع و آيين زرتشت، تأثير مكتب تشيع بر زن ايراني.