مجموعه مسائل و تحليل‏هاي اين مجموعه با استفاده از آموزه‏ها و معارف اسلامي و با نگرش عقلاني تلاش مي‏كند اسلام را در سطحي كاملاً استدلالي مطرح سازد. مباحث اين جلد به مناظره معروف آيت الله مصباح و دكتر سروش با احسان طبري و فرخ نگهدار اختصاص دارد كه در آن مسائل و ايده‏هاي ماركسيسم و ماترياليسم مانند اصول ديالكتيك، تكامل، تضاد، حركت، كميت و كيفيت نقد شده است. اين مناظرات تأثير مهمي در شكست فكري ماركسيست‏هاي ايراني و پذيرش آموزه‏هاي اسلامي داشته است.