پژوهشگران حوزة انديشه، در جهان عرب بي‌شمارند. از جملة آنها مي‌توان «محمد عابد الجابري» را نام برد كه خوانش نويني به دين دارد و از جمله كتاب‌هاي ارزشمند او « سخن والتراث» ( كتاب حاضر) است. الجابري نيز مانند ديگر فيلسوفان، تأثير فلسفة يونان را برفلسفة اسلامي اندك نمي‌شمارد. او در كتاب مفاهيم سنتي و مطالعات معاصر ميراث فلسفي را به تيغ نقد سپرده است. البته هدف او از چنين نقدي، كنار گذاشتن آن ميراث نيست، چرا كه به باور او «ميراث فلسفي جزئي از ماست و قرار نيست كه آن را دور بريزيم»، بنابراين «آن را نقد مي‌كنيم و از خود جدا مي‌سازيم» تا دگرباره «به خود بازگردانيم» . او با دنبال كردن چنين هدفي در كتاب، به نقد سه خوانش معاصر بنيادگرا، ليبرال و چپ مي‌پردازد و هر يك را به سبب نداشتن « كم‌ترين عينيت گرايي» از يك سو و «نداشتن نگاه تاريخي» از سوي ديگر، مردود و به نوعي «بنيادگرا» مي‌داند. به باور وي، آنچه ما آن را «فلسفه اسلامي» مي‌ناميم، خوانش پيگير يا آفريننده از تاريخ ويژه و تاريخ معرفتي متافيزيكي‌اش نبوده است و تا زماني كه به محتواي معرفتي اين فلسفه نپردازيم، « چيز تاز‌اي در آن نخواهيم يافت.» او فلسفة اسلامي را در بستر واقعيات اجتماعي، تاريخي و سياسي بررسي و از اين رو خوانش نويني از فلسفة فارابي و ابن‌سينا در كتاب مطرح كرده است.