در اين كتاب، مباني نظري و شيوه‌ي عملي بنا كردن استدلالي نحوي با استفاده از داده‌هايي از زبان انگليسي و فارسي در چهار بخش بيان مي‌گردد. بخش نخست كتاب به تعريف زبان شناسي و بررسي ويژگي‌هاي مطالعات علمي و خصوصيات عناصر استدلال اختصاص دارد. در بخش دوم، چارچوب نظري و مقولات نحوي بررسي مي‌شود، در بخش سوم، مواردي از گشتار حركت آلفا بيان مي‌گردد، و در بخش پاياني برخي از ساخت‌هاي زبان فارسي معرفي مي‌گردد. ناگفته نماند، با اين كه نگارنده سعي كرده تحليل‌هاي اين مبحث، مبتني بر نظريه‌ي نحوي خاصي نباشد و بيشتر بر مبناي دانش كلي زبان شناختي و مفاهيم قبول عامه در اين حوزه‌ي علمي مطرح شوند، اما گرايش غالب در اين تحليل‌ها گرايشي هم سو با دستور گشتاري ـ زايشي است بدان گونه كه در آثار چامسكي و نيز در آثار پيروان وي معرفي شده است. از اين رو در پاره‌اي موارد ضمن تحليل از ساخت‌هاي دستوري خاص، به برخي ملاحظات نظريه‌ي حاكميت و مرجع‌گزيني در ارتباط با ساخت‌هاي مورد بحث نيز، اشارتي كرده است.