در جلد دوم از اين مجموعه ابتدا ديدگاه‌ها و انديشه‌هاي موسوم به "عصر روشنايي و روشن‌انديشي" معرفي مي‌شود و طي آن انديشه‌هاي ولتر، تأثير تدوين آنسيكلوپدي (دايره‌المعارف) ـ عظيم‌ترين كار انتشاراتي قرن هجدهم، در فرانسه ـ مباحث لاشلمه درباره‌ي آموزش و پرورش ملي، و ديدگاه "سر جاشوا رنولدز" درباره‌ي نقاشي، تبيين مي‌گردد. دئيزم (خداگرايي) و آئه‌ئيزم (الحاد)، بررسي انديشه‌هاي ولتر، بارن دلباخ، و دني ديدرو، منتسكيو، آدام اسميت، جيامباتيستاويكو، ماركي دوكندرسه و ديگران در حوزه‌ي طبيعت، انسان، جامعه، و انديشه‌ي پيشرفت، ديگر مباحث بخش آغازين كتاب را تشكيل مي‌دهند. مباحث بعدي كتاب عبارت‌اند از: دگرگوني و تحول: رمانيسم و ايده‌آليسم، روشنايي نوين (گرايش به سودمندي و ليبراليسم در انگلستان، پوزيتويسم، هگل‌گرايان جوان، آليسم، ناسيوناليسم ليبرال)، دنياي دارويني (داروينيسم، ناسيوناليسم نوين و نژادگرايي) در آستانه‌ي قرن بيستم، عصر اضطراب: درباره‌ي مفهوم قرن بيستم، دين و گرايش به شكاكيت، اگزيستانسياليسم، انقلاب علمي دگر، طبيعت بشر، ديدگاه‌هاي جديد اجتماعي (كمونيسم، فاشيسم، دموكراسي در دنياي پر از تنش، اروپاي متحد)، انديشه‌گران و تعهد سياسي، پيشرفت و يا انحطاط.