مثنوي، مشهور به مثنوي معنوييا (مثنوي مولوي)، نام كتاب شعري از مولانا جلال الدين محمد بلخي شاعر و عارف ايراني است.
اين كتاب از ۲۶٬۰۰۰ بيت و ۶ دفتر تشكيل شده و يكي از برترين كتاب‌هاي ادبيات عرفاني كهن فارسي و حكمت پارسي پس از اسلام است. اين كتاب در قالب شعر مثنوي معنوي سروده شده‌است؛ كه در واقع عنوان كتاب نيز مي‌باشد. اگر چه قبل از مولوي، شاعران ديگري مانند سنائي و عطار هم از قالب شعري مثنوي استفاده كرده بودند ولي مثنوي مولوي از سطح بالاتري برخوردار است. در اين كتاب ۴۲۴ داستان پي‌درپي به شيوهٔ تمثيل داستان سختي‌هاي انسان در راه رسيدن به خدا را بيان مي‌كند. هجده بيت نخست دفتر اول مثنوي معنوي به ني‌نامه شهرت دارد و چكيده‌اي از مفهوم ۶ دفتر است. اين كتاب به درخواست شاگرد مولوي، حسام‌الدين حسن چلبي، در سال‌هاي ۶۶۲ تا ۶۷۲ هجري/۱۲۶۰ ميلادي تأليف شد. عنوان كتاب، مثنوي، در واقع نوعي از ساختار شعري است كه در اين كتاب استفاده مي‌شود.
مولوي در اين كتاب مجموعه‌اي از انديشه‌هاي فرهنگ ايراني-ديني را گرد آورده‌است.
اين كتاب به انتخاب نشريه گاردين جزو ۱۰۰ كتاب برتر تاريخ بشريت برگزيده شد.