اثر حاضر، سيزدهمين دفتر از دورة آثار «شهيد آيت‌الله دكتر بهشتي» است كه توسط بنياد نشر آثار و انديشه‌هاي ايشان و با هدف زدودن غبار مظلوميت از انديشه‌هاي اين بزرگ مرد معاصر ايران منتشر شده است. دفتر حاضر، مشتمل بر دو بخش است كه بخش نخست، دربردارندة گفتاري از شهيد آيت‌الله دكتر بهشتي با عنوان «سه گونه اسلام» است كه در سال 1357، در جمع دانشجويان عضو اتحادية انجمن‌هاي اسلامي دانشجويان در اروپا، در كشور اتريش ايراد كرده‌اند. ايشان در اين گفتار، جامعه‌شناختي نهضت اسلام، موضع آيات قرآن نسبت به گروه‌هاي پيرو آن و پيامدهاي آن بحث تاريخي را تحليل كرده‌اند. بخش دوم، با عنوان «مراحل اساسي يك نهضت»، دربردارندة سخنراني ايشان در سال 1347 در هامبورگ است. در اين بخش، مراحل تاريخي نهضت‌هاي مسلكي اسلام، گونه‌شناسي شده است.