اثر حاضر، با هدف آشنايي دانشجويان و طلّاب با جريان‌هاي فکري، کلامي و شخصيت‌ها و متفکران نامدار و تأثيرگذار در دو قرن اخير تدوين شده است. اين متن جهت استفادة دانشجويان در رشتة تخصصي کلام اسلامي و درس «سير تفکر کلامي معاصر» و در سه بخش کلي نگارش يافته است. کليات بحث، تبيين حدود زماني و مکاني تحقيق، نقش تفکر شيعي در اين مقطع و جريان‌هاي پيش آمده، در پيش درآمد کتاب عنوان شده است. بخش اول به تحليل منطقة عرب جهان اسلام، به‌ويژه مصر و شخصيت «سيدجمال‌الدين اسدآبادي» اختصاص دارد. اصول فکري، ديدگاه‌‌هاي کلامي و آراي اين شخصيت در اين بخش تحليل شده است. شبه قارة هند، شخصيت‌ها، جنبش‌ها، جريان‌ها و مکاتب آن در بخش سوم مطرح شده است. انديشه‌هاي «علامه محمداقبال لاهوري» نيز در اين بخش از نظر گذرانده شده است. تفکر معاصر در ايران، طي سه فصل، در بخش سوم مورد مطالعه قرار گرفته است.