كتاب حاضر پس از ديباچه به زندگي‌نامه و عرفان جنيد بغدادي ـ از عرفاي قرن سوّم هجري قمري ـ اختصاص دارد. در اين بخش، زندگي، استادان، اقران، شاگردان، اوضاع اجتماعي، فرهنگي و سياسي، نگرش جنيد دربارة تصوّف و عرفان، ويژگي‌هاي مكتب عرفاني جنيد، محنت‌ها، سخنان بزرگان درباره او، احوال قطعة رانيه و شرح تيجاني و آثار او بيان شده است. در بخش سوم مجموعه متوني كه به «رسايل جنيد» شهرت دارد و «علي حسن عبد القاهر» آنها را جمع‌آوري و تصحيح كرده و ترجمه شده و در بخش چهارم، سخنان و تعاليم و نظرگاه‌هاي ايشان آمده است. گفتني است نقش محوري جنيد به دليل روش ميانه‌اي كه در سلوك خويش داشت و سخناني كه سنجيده و اصولي بر زبان مي‌آورد، پيروي و تبعيتي كه از قرآن و سنّت داشت، همه و همه به او شخصيتي قابل اعتماد بخشيده و به نحوي كه هرگز شطحياتي از او روايت نكرده‌اند. عرفان جنيد دو ويژگي شگرف را در يك زمان در خود دارد: نخست آن‌كه ارجمندترين معاني را در بستر تجربيات روحاني بر عرفان اسلامي افزوده است، و ديگر آن‌كه به دليل حساسيت‌هاي موجود در كاربرد كنايات و اشارات و لطايف، بسيار باريك عمل مي‌كند.