عرفا، نفس را با عنصر آتش مرتبط مي‌دانند؛ يعني همان‌طور كه سوختن آتش زيباست، قدرت تخريب و نابودي هم دارد. از ديدگاه مولانا كه ديدگاهي عارفانه، ديني و توحيدي دارد، تنها، عشق به حق و طي مراحل طريقت است كه مي‌توان آتش نفس را خاموش كرد و بدون منيت نفساني، با روحي عاشق به سوي خداوند حق پرواز كرد. در شمارة 116 از مجموعة «روانشناسي خودماني» به زبان ساده به جنبه‌هاي مختلف روانشناسي نفس انسان اشاره و از نفس به عنوان غولي در درون انسان ياد مي‌شود.