محمد بزرگترين فرزند خانواده بود. او و خانواده‌اش در روستاي «رستاق» نزديك خوارزم زندگي مي‌كردند. در سن 14 سالگي با ابونصر آشنا شد. و در مدرسه بزرگي كه در كنار قصر ابونصر بود به تحصيل پرداخت. محمد در علم ستاره‌شناسي بسيار پيشرفت كرد و در روستاي خود رصدخانه‌ي ساخت. پس از حمله «مأمون بن محمد» به خوارزم محمد به گرگان رفت. حاكم گرگان، «قابوس بن وشمگير» اهل علم و ادب بود و به محمد كمك مي‌كرد تا تحقيقاتش را ادامه دهد. در اين زمان محمد كه لقب ابوريحان را به خود داده بود كتاب «آثارث الباقيه» را نوشت. قابوس و ابوريحان باهم اختلاف نظر داشتند. به همين دليل ابوريحان به خوارزم بازگشت. سپس همراه با سلطان محمود غزنوي به هندوستان سفر كرد و كتاب كاملي درباره اين كشور نوشت. در سن 77 سالگي 146 كتاب نوشته بود و همچنان به تحقيقات خود ادامه مي‌داد تا سرانجام بيمار شد و چشم از جهان فرو بست.