خليج فارس، درياي پرماجراي ايراني، پس از 5000 سال جنگ و ستيز در اين گاهوارة تمدن، با آغاز قرن بيستم ميلادي و در حدود يكصد سال پيش مورد توجه سياست‌هاي فرهنگي، اقتصادي و سياسي بيش‌تر ملل پرآوازة جهان واقع شد. بدين‌ترتيب ايران از حدود صد سال قبل درگير كشمكش‌هاي سياسي و فرهنگي با دول همساية عرب خود و استعمارگران ستمگر اروپايي، روسي، چيني، ترك، تاتار و آفريقايي و آمريكايي واقع شده است. در كتاب حاضر، تاريخ خليج فارس، از روزگاران كهن تا دوران معاصر، و كشمكش‌هاي يكصدسال اخير بر سر آن، بررسي شده است. عناوين برخي از فصول كتاب عبارت‌اند از: خليج فارس در شاهنشاهي هخامنشي، اسكندر در خليج فارس، جنبش‌هاي ديني و سياسي در ساحل خليج فارس، از درياي پارس تا درياي چين، نام خليج فارس در متون و نقشه، كشتيراني ايرانيان در دوران باستان، و مسئله نفت و جنبش ملي شدن آن.