سال 1327 خورشيدي سالي مصيبت‌بار براي حزب توده بود. در اين سال حزب توده دچار انشعاب شد و عده‌اي از روشنفكران خود را از دست داد. در 15 بهمن 1327 عده‌اي از رهبران حزب توده و اعضاي آن مراسم درگذشت دكتر اراني را بر سر مزار او برگزار كردند. آنها پس از بازگشت، شهر را در اشغال پليس و ارتش ديدند كه علت آن سوء قصد عليه محمدرضا شاه بود. ضارب كه «ناصر فخرآرايي» نام داشت بلافاصله به ضرب گلولة رئيس شهرباني وقت، تيمسار صفاري و شاهپور غلام‌رضا از پا درآمد. پس از كشته شدن او مشخص شد كه وي يكي از اعضاي حزب توده بوده است. پس از آن، حزب توده غيرقانوني اعلام شد و در پي آن عده‌اي از رهبران آن توقيف و زنداني و عده‌اي نيز، بعد از مدتي كوتاه به روسيه (اتحاد جماهير شوروي سابق) پناهنده شدند. نوشتار حاضر دربرگيرندة خاطرات يكي از اعضاي حزب توده با نام «محمود پازوكي» از غائلة 1327 و مهاجرت او به اتحاد جماهير شوروي است.