سنت زندگي بشري نشان داده كه همواره سه سطح از آگاهي در اختيار انسان قرار داشته است: آگاهي ساده كه ديگر چندان در دنياي مدرن و پيشرفتة امروزي به ويژه مردم دنياي غرب است؛ و سرانجام آگاهي روشنگر كه فقط بر عدة معدودي شناخته شده و حد كمال آگاهي انساني است و تنها كساني كه انگيزة بسيار قوي دارند با آموزش و كوشش فراوان مي‌توانند به آن دسترسي يابند. نگارنده در كتاب حاضر با استفاده از سه شخصيت ادبي يعني «دن كيشوت»، «هملت» و «فاوست» با زباني ساده به شرح رشد آگاهي انسان از آگاهي ساده تا پيچيده و سرانجام روشنگر مي‌پردازد. به عقيدة وي ما همگي در مراحل مختلف زندگي‌مان به اين سطوح آگاهي دسترسي پيدا مي‌كنيم. دن كيشوت، نشانگر كودكي معصومانة ما، هملت، نمايانگر ترديدهاي ما در عمل و احساس (به نوعي جواني بشر) و فاوست دربرگيرندة خويشتن راستين ماست كه براي به دست آوردن آن، گذار از اين دو سطح آگاهي لازم است.