عشق، در عرفان، الزاماتي دارد كه عاشق در مراحل عشق مجازي، نسبتا با آن‌ها آشنا شده و براي تحمل الزامات عشق حقيقي آماده مي‌گردد. چنان كه پیامبران قبل از بعثت شغل شباني مي‌پرداختند تا تحمل زحمت سرپرستي مردم را فراگيرند. با وجود آن كه عشق از اساسي‌ترين مسائل عرفان است، عارفان در تشريح و تحديد آن اظهار عجز و ناتواني کرده و مي‌گويند: بزرگ‌ترين عامل كه تصوف را بر اساس عشق و محبت استوار ساخت، عقيده به وحدت وجود بود، بدين دليل است كه عارفان، خدا را حقيقت‌ ساري در همه‌ي اشياء مي‌شمرند و ماسوي الله را عدم مي‌دانند یعنی جز خدا چيزي نمي‌بينند. كتاب حاضر پس از درج مقدمه‌اي در خصوص عشق و عرفان نيز پيشينه‌ي تصوف و عرفان اين مباحث را مطرح مي‌کند: سير تاريخي اهداف در مرام‌نامه‌هاي صوفيان و عارفان؛ تعليم و تربيت در نزد متصوفه و عرفا؛ ويژگي‌هاي مرامي تصوف و عرفان در فرهنگ اسلامي؛ ادبيات عرفاني؛ مشاهير صوفيان و عارفان مسلمان؛ اصطلاحات، نشانه‌ها و رموز؛ و مقالات و منازل عرفان.