عرفان به معني شناخت، آگاهي و درايتي است كه بعد از جهل به دست مي‌آيد و هم‌چنين يادآوري آن‌چه فراموش شده بود. و در اطلاح، معرفت قلبي و شناخت خدا و عبادت عاشقانه‌ي اوست. عارف كسي است كه خداي را به اسماء و صفات بشناسد و در معاملت با وي صدق به جاي آرد. در فرق تصوف و عرفان بايد گفت كه تصوف، شيوه و روش مشخص و معيني است كه در چارچوب انديشه و تفكري خاص براي روي‌گرداني از دنيا و حركت براي وصول به حق و سير به سوي كمال شكل گرفته و عرفان، مكتبي است مبتني بر انديشه‌هاي وسيع و ژرف براي شناخت حقايق و رموز علوم و مشربي است براي شناخت و درك بهتر خداوند. كتاب حاضر دربرگيرنده‌ي كلياتي درباره‌ي عرفان و تصوف است كه با آراء و انديشه‌هاي صاحب‌نظران و تاييد شاعران و ادبيان شكل گرفته است. ساختار كتاب بر پايه‌ي اصول و مباني عرفان و تصوفي است كه در ادب فارسي رخ نموده است.