تاثير شمس بر مولوي و دل‌بستگي‌هاي مولانا به او امري واضح است. شمس از جنبه‌هاي مختلف هم‌چون روش خراباتي سير و سلوك و حالت روحي برون‌گرايي بر مولانا تاثيرگذار بوده است. مولانا عارفي است پيرو شريعت اسلام، اما روش خراباتي و روحيه‌ي برون‌نگر وحشي وي اقتضا مي‌كند كه به يك انسان معاصر خود (شمس) بيش از انبيا و اولياي گذشته توجه داشته باشد. اين نكته مربوط به قلمروي تجربه‌هاي سلوكي مولانا است كه ديوان كبير، بازتاب جوش و خروش اين قلمرو است. او در مثنوي بيش‌تر گذشته‌نگر است، بنابراين راز خود را در حديث ديگران پنهان كرده است. اما در ديوان كبير، از خود سخن مي‌گويد و در فضاي حضور خود نفس مي‌كشد. بنابراين ديوان كبير بيانگر رابطه‌ي شخصي مولوي با شمس است و مبالغه نيست اگر گفته شود سراسر ديوان كبير، جلوه‌گاه شمس تبريزي است كه تنها حدود سه سال با او بوده است. كتاب حاضر به شناخت مولانا، سير و سلوك عرفاني وي و رابطه‌ي او با شمس تبريزي از خلال ابياتي از "ديوان كبير" اختصاص يافته است.