نگارنده در اين كتاب، ابتدا تعريفي از تاريخ به دست مي‌دهد. به تصريح وي: "مراد از تاريخ، زمان است و زمان در بر گيرنده‌ي همه‌ي حوادث و روي‌دادهايي است كه يكي پس از ديگري و كم و بيش، مشابه به وجود آمده‌اند و هر كدام در قسمتي از طرف زمان به وقوع پيوسته‌اند. روي‌دادهايي كه به غلط به آن‌ها تاربخ مي‌گوييم، اموري هستند كه در ظرف زمان انجام گرفته‌اند. پس زمان به معناي حقيقي، تاريخ نام دارد. زمان تكرار نمي‌شود آن چه تكرار مي‌شود روي‌دادهاي تاريخي است و ..." وي سپس درباره "انتظار از تاريخ" سخن مي‌راند. در اين مبحث، بر رفتار فردي و اجتماعي حاكمان، انتظاري است كه جوامع بشري از تاريخ دارند. در بخش "فايده‌ي تاريخ" به تاريخ به منزله وسيله‌اي براي گفت‌وگو ميان گذشته و حال، نگريسته شده است. "ساختمان تاريخ" مبحث ديگر كتاب است كه در اين بخش، مصالح تاريخي معرفي شده‌اند كه از آن جمله است: كتب و نشريات سياسي و مذهبي و اقتصادي، نظامي، اداري و هنري به صورت نظم و نثر. ديگر مباحث كتاب عبارت است از: قدرت اجرائي تاريخ، مسئوليت تاريخ، تاريخ متهم، كيفرخواست عليه تاريخ، دفاعيه‌ي تاريخ، بت‌سازي و بت‌شكني، سنت تاريخي، تجديد نظر تاريخي، خطابه و دادنامه كه دو بخش اخير شامل دادرسي نكير و منكر و ايراد خطابه‌اي از جانب خداوند به محرومين و مستضعفين دنيا است.