اين كتاب متضمن بيست مقاله است كه در آن وجوه گوناگون از افكار و روحيات و اشعار سعدي بررسي شده است. اشعار سعدي و چگونگي پي بردن به رويدادهاي واقعي زندگي او، سفرهاي سعدي، تحصيل او در نظاميه، ديدگاه‌هاي سعدي در مسائلي چون دروغ مصلحت‌آميز و درويشي و تصوف و عشق، ويژگي‌هاي غزل او، و ريشه‌هاي برخوردهاي منفي با شعر او در دوران معاصر، مباحث اصلي كتاب هستند. و در پايان گزيده‌ي ترجمه‌ي آثار سعدي به زبان‌هاي اروپايي آورده شده است. به تصريح نگارنده: "سعدي كمال‌گرا نبود و وعده‌ي هيچ بهشتي را در اين دنيا نمي‌داد. در نتيجه در همه‌ي امور اهل اعتدال بود. نسبت به جهان ديدي مثبت داشت و به هم‌نوعان خود كه كم و بيش عاري از كمالند، خيلي سخت مي‌گرفت. او مروج كوشش براي پيشرفت بود، نه منادي اميد به كمال. عقيده داشت كه همين زندگي با همه‌ي كمبودهايش ارزش زيستن دارد. اگرچه اصرار داشت كه بايد تا اندازه‌ي ممكن پاك بود و پاك زيست و براي ديگران نيز حق حيات قائل شد".