جلد نخست از اين مجموعه، حاوي پيامها و سخنراني‌هاي مقام معظم رهبري است كه با موضوع "كتاب و كتابخواني" به نگارش درآمده است. وي در ميان عواملي كه رشد فرهنگي يك ملت را ترسيم مي‌كند به شمارگان كتاب، تعداد عناوين و ميزان مطالعه‌ي مردم، اشاره مي‌كند و عواملي نظير تهاجم فرهنگي بيگانگان ـ از دوران قاجار تا پهلوي ـ را از جمله دلايل پايين آمدن شاخص مطالعه‌ي كتاب برمي‌شمارد. هم‌چنين ايشان در عين توصيه‌ها و تبيين ضرورت كتابخواني، نگراني و تاسف خود را از پايين بودن رابطه‌ي مردم با كتاب و كتابخواني اعلام مي‌نمايند و از آن با عناويني چون "خسارت بزرگ" ياد مي‌كنند. تاكيد ايشان بر انتخاب كتاب‌هاي مفيد براي مطالعه و پرهيز از كتاب‌هاي مضر از ديگر محورهايي است كه در اين كتاب به آن‌ها اشاره گرديده است.