در اين پژوهش، شعر شاعران صاحب ديوان به ترتيب تقدم تاريخي از "خواجوي كرماني" تا "عبدالرحمن جامي"، بررسي گرديده است. بر اين اساس، نگارنده در آغاز هر بخش، نخست، اطلاعاتي بسياري مختصر درباره‌ي نكات مهم زندگي شاعر به دست داده، سپس به نام شاعراني كه در ديوان شعر آن شاعر آمده است و تضمين‌هايي كه احيانا در شعرش به كار برده، اشاره كرده است. آن‌گاه موضوعاتي نظير استقبال، اقتفا، جواب‌گويي و نظاير آن، تحت عنوان كلي "همانندي‌هاي وزن و قافيه" بازگو شده و در پايان، مضاميني مشترك لفظي و معنوي آورده شده است. گفتني است ترتيب نام شاعراني كه شاعري ديگر از آن‌ها نام برده و يا اخذ و اقتباس و تضمين و تقليد كرده است، برابر تاريخ ادبيات شادروان "ذبيح‌الله صفا" تنظيم شده است. براي عرضه‌ي نمونه‌ها بر حسب نياز، گاه تمام غزل يا قصيده و يا گاه بيت يا ابياتي از اشعار به عنوان شاهد مثال، بازنويسي شده و گاه نيز براي جلوگيري از تطويل كلام، فقط به ذكر مطلع قصايد يا غزل‌ها بسنده شده است.